آهن چیست؟
آهن یکی از مواد معدنی موجود در بدن انسان و یکی از اجزای هموگلوبین است که ماده ای در گلبول های قرمز خون است که به انتقال اکسیژن در بدن کمک می کند.
اگر آهن کافی نباشد، بدن نمیتواند هموگلوبین تولید کند و ممکن است کم خونی پیدا کنید که کم خونی فقر آهن شایع ترین نوع کم خونی است.
فاکتورهایی که میتوانند ذخایر آهن بدن شما را کاهش دهند عبارتند از:
- از دست دادن خون (ناشی از زخم ها، برخی از سرطان ها و سایر شرایط و در زنان در دوره های ماهانه)
- رژیم غذایی که در آن به اندازه کافی آهن نیست
- افزایش نیاز بدن به آهن (برای مثال در زنان در دوران بارداری)
10 دلیل برای نیاز بدن به آهن
ماده معدنی آهن برای سلامتی بسیار حیاتی است. تمام سلول ها حاوی کمی آهن هستند، اما اکثر آهن موجود در بدن در سلول های قرمز خون هستند. سلول های قرمز خون اکسیژن را از ریه ها به اندام ها و بافت های بدن حمل می کنند.
یک فرد معمولی می تواند تمام آهن مورد نیاز خود را از مواد غذایی که می خورد بدست بیاورد. اما موقعیت ها و شرایط خاصی وجود دارند که ممکن است نیاز به افزودن مکمل آهن به رژیم غذایی باشد.
کم خونی فقر آهن
کم خونی ناشی از کمبود آهن زمانی ایجاد می شود که آهن کافی در گلبول های قرمز وجود ندارد. بدون میزان کافی آهن، گلبول های قرمز به طور موثر نمی توانند اکسیژن را به سلول ها و بافت های شما منتقل کنند.
بارداری
زنان باردار یا در حال شیردهی باید روزانه 15 تا 18 میلیگرم آهن مصرف کنند. زنان باردار نیاز به آهن بیشتری دارند. طبق گفته مؤسسه ملی بهداشت (NIH) آمریکا، میزان توصیه شده آهن در زنان باردار 27 میلی گرم در روز است.
در دوران بارداری اگر نگران هستید که به اندازه کافی دریافت آهن نمی کنید ویتامین های مصرفی خود را دو برابر نکنید. این باعث می شود که شما مقدار زیادی ویتامین های دیگر دریافت کنید که ممکن است به نوزاد آسیب برساند. در عوض با پزشک خود در مورد مصرف مکمل آهن مشورت کنید.
ورزش
ورزشکاران زن در معرض ریسک بالاتری برای کمبود آهن هستند. اگر شما بسیار فعال هستید و علائم مربوط به کم خونی را دارید، با پزشک خود صحبت کنید.
از دست دادن مکرر خون
افرادی که خونریزی بیش از حد را تجربه می کنند اغلب به مصرف مکمل آهن نیاز دارند. اهدا کنندگان دائمی در معرض خطر هستند. اگر میزان آهن به طور ثابت پایین باشد، اهداء خون منظم توصیه نمی شود.
دیالیز
بسیاری از افرادی که دیالیز می شوند به مصرف مکمل آهن نیاز دارند. کلیه ها مسئول ساخت اریتروپویتین، هورمونی که به بدن پیام می دهد تا گلبول قرمز تولید کند. اگر کلیه ها نیز کار نکنند، اغلب کم خونی در پی خواهد داشت.
در صورت دیالیز، با پزشک خود در مورد چگونگی حفظ سطح سلامت آهن خون مشورت نمایید.
مصرف داروهای کاهش دهنده میزان آهن
برخی از داروها می توانند با توانایی بدن شما در جذب آهن تداخل داشته باشند. این داروها عبارتند از:
- کینولون ها (quinolones)، خانواده ای از آنتی بیوتیک هایی که شامل سایپروفلوکساسین (Cipro) و لووفلوکساسین (Levaquin)
- تتراسایکلین (Panmycin)
- رانیتیدین (Zantac) و امپرازول (Prilosec) برای زخم معده، سوزش سر دل و سایر مشکلات معده
- مهار کننده های تبدیل آنزیم آنژیوتانسین(ACE) برای فشار خون بالا
- کلستیپول (Colestid) و کلستیآمینین (Prevalite) برای کاهش کلسترول اسید صفراوی
اگر در مورد یکی از داروهای خود که باعث کم خونی می شوند نگران هستید، با پزشک خود مشورت کنید. اما مصرف دارو را متوقف نکنید، مگر اینکه به طور خاص دستور انجام این کار را داشته باشید.
اختلال بیش فعالی کمبود توجه
مطالعه ای در سال 2014 که در سالنامه تحقیقات علوم پزشکی و بهداشتی امریکا (Medical & Health Sciences Research) منتشر شده نشان داد که کمبود آهن به طور فزاینده ای با اختلال بیش فعالی کمبود توجه (attention deficit hyperactivity disorder) (ADHD) مرتبط است. محققان پس از بررسی سطح آهن، فريتین، ویتامین D، منیزیم، کلسیم و فسفر دریافتند که کودکان مبتلا به ADHD سطح آهن و فريتین پایین تری داشتند. فریتین آهن را در داخل سلول های بدن برای استفاده بعدی ذخیره می کند.
عدم جذب
مکمل های آهن خوراکی در اکثر مردم نیاز به آهن را مرتفع می کند. برخی از افراد نیز ممکن است نیاز به تزریق وریدی آهن داشته باشند.
در حالت ایده آل، باید مکمل های آهن با معده خالی میل شود زیرا غذا می تواند میزان آهنی را که بدن جذب می کند کاهش دهد. مصرف مکمل های آهن با غذاها یا نوشیدنی هایی که دارای ویتامین C هستند به جذب بهتر آهن کمک می کند.
توجه داشته باشید مصرف بیش از حد آهن خصوصاً در اطفال، می تواند باعث بروز مسمومیت گردد. از این رو باید در مورد مقدار و مدت مصرف مکمل های آهن حتماً با پزشک مشورت شود.
نوزادان بعد 6 ماهگی
جنین از بدن مادر ذخایر آهن اضافی می سازند. این ذخایر در طول شش ماه اول زندگی استفاده می شوند. هنگامی که کودک 6 ماهه است، باید غذاهای حاوی آهن را به رژیم غذایی کودک اضافه کرد.
نوزادان نارسی که وقت برای ساخت ذخایر آهن خود نداشته اند احتمالا نیاز به مکمل آهن دارند.
عوارض گوارشی مکمل های آهن خوراکی به فرم فروس (Fe+2)
مکمل های آهن خوراکی دارای آهن به فرم فروس می توانند عوارض جانبی زیر را ایجاد کنند:
- مدفوع تیره
- ناراحتی معده
- یبوست (ممکن است لازم باشد مسهل مصرف کنید)
- سوزش سر دل
- سیاه کردن دندان
اما نووفر که دارای آهن به فرم فریک (Fe+3) می باشد فاقد این عوارض ناخوشایند می باشد زیرا در طول لوله گوارش تا ابتدای روده کوچک، ملکول سدیم فرادتات بدون تغییر باقی مانده و در این نقطه آهن فریک از ملکول جدا شده و بعد به فرم فروس تبدیل می شود تا به راحتی جذب شود.